İNMEMİŞ TESTİS
İnmemiş testis erkek üreme sağlığını etkileyebilen ve çocukluk çağında düzeltilmesi gereken önemli bir hastalıktır. Daha bebekler annelerinin karnında gelişmekteyken, gelecekte testise dönüşecek dokular böbreklerin hemen altında belirir ve bebek geliştikçe bir yandan testisler gelişip büyürler ve nihayetinde kasık kanalından geçerek sonunda yerleşecekleri torbaya (skrotum) doğru göçerler. Bu göç gebelik boyunca devam eder ve doğumdan kısa bir süre önce her iki testis nihayi konağı olan torbaya yerleşir. İşte testislerin birinin veya ikisinin birden bu göçü tamamlayamaması ve torbaya yerleşememesi inmemiş testis olarak tanımlanmaktadır.
Resim 1. Sol inmemiş testis ameliyatı ile testisin indirilip torbaya yerleştirilmesi
Retraktil Testis (Utangaç Testis) Nedir?
Utangaç testis denilen durumda testisler zaman zaman torbada görülmesine rağmen özellikle soğuğun etkisiyle veya çocuğun alt taraflarının ellenmesi gibi durumlarda yukarıya, kasıklara doğru çekilerek ortadan kaybolurlar. Tıp dilinde retraktil testis denilen utangaç testisler sıcak ortamlarda, örneğin çocuğun ateşinin çıktığı durumlarda, banyo küvetinde sıcak suyun içinde otururlarken veya çocuk uyurken bakıldıklarında çoğunlukla torbada görülürler. Diğer durumlardan farklı olarak testis aşağı çekildiğinde birkaç saniyede olsa yerinde kalır ve daha sonra yukarı kaçar. Bu bir hastalık değildir ve çocuğun ilerideki hayatında genellikle bir soruna yol açmaz. Çoğu zaman herhangi bir tedavi (ilaç veya ameliyat) gerektirmez. Ancak ailenin çoğunlukla testisi yukarıda gördüğünü tespit ettiği, torbanın gelişiminin yetersiz olduğu ve testiste küçülmenin tespit edildiği nadir durumlarda tedavi önerilebilmektedir. Şüpheli durumlarda, bu konuda eğitimli çocuk cerrahisi uzmanları tarafından çocuğun muayenesi ve belli aralıklarla kontrolü gerekir. Bu durum gerçek inmemiş testisten farklı ve genellikle masum bir olaydır.
İnmemiş Testis Neden Olur?
Beslenme koşullarımızdaki değişiklikler maalesef neslimizi ve geleceğimizi de farklı şekilde etkilemektedir. GDOlu gıdalar ve koruyucu kimyasalların bir başka olumsuz sonucu erkek bebeklerin testisleri üzerine etkisidir. Dış ve iç etkenlerle oldukça hassas olan hormon dengesinin bozulması nedeniyle erkek bebeklerin testisleri torbaya inemeyebilir. Bebeğin testisinin torba içinde olmaması “testislerin yukarıda olması” durumuna inmemiş testis adı verilir. Zamanından önce doğan bebeklerde %30 oranında görülen inmemiş testis oranı 3 ay içinde %3’e 6 ay içinde de %1’e düşer.
İnmemiş Testis Tedavisi Ne Zaman Yapılmalıdır?
İnmemiş testis tedavisinin ideal yaşı 9-18 ay arasıdır. Ancak 6.aydan itibaren testisin etkilendiği varsayımı ile ameliyatı daha erken yapmayı önermek hata olmayacaktır. Hastalarımıza biz çoğunlukla birinci yaş gününü çok geçirmemelerini önermekteyiz. İdeal sperm üretiminin korunması için 18 ay öncesi testisin torbaya indirilmesi gerekir. Eğer çocuğunuz ameliyat için önerilen yaşı geçtiyse ameliyat ne kadar erken yapılırsa o kadar iyi olacaktır.
Resim 2. Sol inmemiş testis ameliyatı ve sünnet sonrası hastanın kesi yerleri kapandıktan sonraki görünümü
İnmemiş Testis Tedavisi Nasıl Yapılır?
Her bebek doğumdan sonra 6 ay boyunca takip edilir ve testis torbaya hala inmemiş ise inmemiş testis tanısı konulur.
Torbada olmayan, indiği halde yukarı çıkan, çocuğun torbasında ele gelmeyen inmemiş testisin yegane en kesin ve hızlı tedavi ameliyatla indirmektir.
Ameliyat testisi çok fazla yukarıda olmayan çocuklarda torba üzerinde orta hattan yapılan 1 cm’ lik bir kesiden günübirlik ameliyat ile tek veya her iki taraf inmemiş testis torbaya indirilebilir. Hastalar ertesi gün araba veya uçağa binebilir ve günlük rutin hayatına dönebilirler.
Testisi bu ameliyat için uygun olmayan çocuklarda ise kasık üzerindeki 1,5-2 cm’lik bir kesiden testis torbaya indirilebilir. Çocuklar yine aynı gün evine taburcu edilir. Resimlerde kasık kesisinden yapılan inmemiş testis ameliyatının aşamalarını görmektesiniz.
Her zaman belirti vermese de inmemiş testisli hastaların üçte ikisi kadarında ameliyatta fıtık da tespit edilir ve bu hastaların testis indirilirken aynı ameliyatta cerrahi tedavisi yapılır.
Tek testisi ultrason ve muayene ile kasık bölgesinde bulunmayan çocuklarda üç sebep olabilir. Bunlardan birincisi testisin hiç oluşamamasıdır. İkincisi testisin anne karnında veya doğduktan sonra herhangi bir nedenle (örneğin testis torsiyonu; testisin kendi damarları ekseninde dönerek beslenmesinin bozulması) eriyerek yok olması ve üçüncüsü göçünü tamamlayamayıp karın içerisinde barsakların yanında kalmasıdır. Bu durumun açıklığa kavuşturulması için çocuğun uyutulup karın içerisine kamerayla girilip bakılması (laparoskopi) ve testisin aranması eğer bulunursa aynı seansta veya mümkün değilse iki aşamalı ameliyatla aşağıya indirilmesi gereklidir. Eğer testis yeterince büyümemiş ve görünümü normal değilse aynı seansta çıkarılması gerekir. Testis karın içerisinde bulunamazsa laparoskopi sonlandırılır ve aynı seansta kasık bölgesi ameliyat ile ufak bir kesiden açılıp küçük ve işlevini kaybetmiş testis kalıntıları aranır. Bu testis kalıntılarına nubbin testis adı verilir ve genellikle bir mercimek tanesi büyüklüğündedir.
Laparoskopi yapılan çocukların aynı gün taburcu olması mümkündür ama ek sorunu olan çocuklarda bir akşam hastanede tutmak tercih edilebilir.
Her iki testisin de torbada olmaması ya da tespit edilememesi durumunda acilen bebeğin cinsiyetinin kromozomal olarak test edilmesi ve hormonlarının kontrol edilmesi gerekir.
Bu kontroller tecrübeli çocuk doktorları veya Çocuk Endokrinolojisi doktorları tarafından yapılmaktadır
Laparoskopik İnmemiş Testis Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Karın içerisinde kalmış ve farkında olunmayan bir testis erişkin yaşına gelindiğinde bir testis tümörünün sebebi olabilir. Bu nedenle nerede olduğu muayene ile tespit edilemeyen bir testisin mutlaka araştırılması ve laparoskopi ile değerlendirilmesi gereklidir.
Laparoskopide, karın içerisine göbek deliğinden 5mm veya daha küçük kalınlıkta bir kamera ile girilir ve karın içerisinde kasık kanalı çevresinde testis aranır. Eğer testis damarları torbaya inecek kadar uzun ise tek seansta ameliyat bitirilir. Ancak testis damarları çok kısa ise damarlar bağlanıp kesilir ve 6 ay sonra tekrar laparoskoik ameliyat tekrarlanıp yeni gelişmiş damarlara güvenilip testis torbaya indirilir. Alternatif olarak testis damarlarının kesilmeden uzatılmasını amaçlayan (testisin karın duvarına tespiti gibi) iki seanslı ameliyatlarda tanımlanmıştır. Zaman zaman bu tür ameliyat tekniklerini de kullanmamız gerekiyor.
Biz laparoskopik ameliyatlarımızda eğer tek taraflı testis üzerinde ameliyat planladıysak ya da problem tek taraflı ise tek seansta ameliyatı tamamlamaya çalışmaktayız. Ancak çift taraflı inmemiş testisi olan ve testislerin ikiside karın içi yerleşimliyse iki seanslı operasyonları tercih etmekteyiz.
İnmemiş testis ilaç ile tedavi edilebilir mi?
İlaç ile testisin indirilmeye çalışılması çoğu zaman sadece vakit kaybına sebep olmaktadır. Çünkü ilacın etkisi kaybolduğunda %80’in üzerindeki testis tekrar yukarıya kaçmaktadır.
İnmemiş testis ameliyatı sonrası takip ve bakım nasıl olmalıdır?
Yıllık aralıklarla testis muayenesi gereklidir.
Çocuğun sperm hücrelerinin zarar görüp görmediği sadece çocuk sperm analizi verme yaşına geldiğinde anlaşılabilir. Genel prensip olarak tek taraflı inmemiş testis olan çocuklarda baba olamama problemi %10 civarı iken çift taraflı olanlarda bu oran %70’e kadar yükselebilmektedir.
İnmemiş testisi olan çocuklarda özellikle genç yetişkin döneminde testis kanseri gelişme riski daha yüksektir. Bu nedenle hastaların muayenelerinin ve gerekirse kan testleri ve ultrason takiplerinin yapılması gereklidir.
Daha detaylı bilgi ve fiyat bilgisi için bize 05073192834 nolu telefondan ulaşabilirsiniz.
Sağlıcakla kalın..
Doç.Dr.Engin Yılmaz
Çocuk Cerrahisi ve Ürolojisi Uzmanı
